ଇଂଗ୍ରାଜି ପରେ ଓଡ଼ିଆ ରେ ଲେଖା ଅଛି
The Right to Information Act (RTI Act) is an important legislation in India that empowers citizens to seek information from public authorities. It was enacted by the Parliament of India in 2005 and came into effect on October 12, 2005. The primary objective of the RTI Act is to promote transparency, accountability, and accountability in the functioning of the government.
Here's a breakdown of the key features and provisions of the RTI Act:
1. Applicability: The RTI Act applies to the whole of India, except for the state of Jammu and Kashmir. It covers all public authorities, including government departments, ministries, public sector undertakings, and other bodies funded or controlled by the government.
2. Right to Information: The Act provides every citizen of India the right to access information held by public authorities. This includes the right to request documents, records, files, reports, and other information related to the functioning of public authorities.
3. Information Disclosure: Public authorities are obligated to proactively disclose certain information to the public, including details about their organization, functions, rules, regulations, and so on. This helps in promoting transparency and reducing the need for citizens to make specific information requests.
4. Information Request: Any citizen can file an application to seek information from a public authority. The request must be made in writing or through electronic means and should clearly specify the information sought. The authority has to respond within a specified time frame, usually 30 days, with either the information requested or an explanation for not providing the information.
5. Exemptions: While the RTI Act promotes transparency, there are certain exemptions where information can be withheld. These exemptions include matters related to national security, defense, sovereignty, trade secrets, personal privacy, and others as specified in the Act. However, the public interest may override these exemptions in some cases.
6. Fees: Public authorities can charge a nominal fee for providing the requested information, which varies from state to state. The fee is meant to cover the cost of processing the request and providing the information. There are also provisions for fee waivers for certain categories of applicants, such as those below the poverty line.
7. Appeals and Complaints: If an applicant is dissatisfied with the response received or if the information is not provided within the stipulated time frame, they can file an appeal with the designated appellate authority within the public authority. Further appeals can be made to the Information Commission at the state or central level, depending on the jurisdiction of the public authority.
The RTI Act has played a crucial role in empowering citizens to hold public authorities accountable and in promoting transparency in governance. It has been instrumental in exposing corruption, irregularities, and ensuring the effective implementation of various government schemes and programs.
ସୂଚନା ଅଧିକାର ଆଇନ (ଆରଟିଆଇ ଆକ୍ଟ) ହେଉଛି ଭାରତର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ନିୟମ ଯାହା ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ସରକାରୀ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କଠାରୁ ସୂଚନା ମାଗିବାରେ ସକ୍ଷମ କରିଥାଏ। ଏହା 2005 ରେ ଭାରତ ସଂସଦ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଏହା ଅକ୍ଟୋବର 12, 2005 ରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା। ଆରଟିଆଇ ଆକ୍ଟର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ସରକାରଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟରେ ସ୍ୱଚ୍ଛତା, ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ୱ ଏବଂ ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ୱକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା।
ଆରଟିଆଇ ଆକ୍ଟର ମୁଖ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଏବଂ ବ୍ୟବସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକର ଏଠାରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି :
1. ପ୍ରଯୁଜ୍ୟତା: ଜାମ୍ମୁ କାଶ୍ମୀର ରାଜ୍ୟ ବ୍ୟତୀତ ଆରଟିଆଇ ଆକ୍ଟ ସମଗ୍ର ଭାରତ ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ | ଏହା ସରକାରୀ ବିଭାଗ, ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ, ସାର୍ବଜନୀନ କ୍ଷେତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଆର୍ଥିକ ଅନୁଦାନ ପ୍ରାପ୍ତ କିମ୍ବା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସଂସ୍ଥାକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରେ।
2. ସୂଚନା ଅଧିକାର: ଏହି ଅଧିନିୟମ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକଙ୍କୁ ସରକାରୀ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ସୂଚନା ପାଇବାକୁ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ। ସରକାରୀ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ସହିତ ଜଡିତ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟ, ରେକର୍ଡ, ଫାଇଲ, ରିପୋର୍ଟ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସୂଚନା ମାଗିବାର ଅଧିକାର ଏଥିରେ ଅନ୍ତର୍ଭୂକ୍ତ କରେ |
3. ସୂଚନା ପ୍ରକାଶ: ସରକାରୀ ସଂଗଠନ ସେମାନଙ୍କ ସଂଗଠନ, କାର୍ଯ୍ୟ, ନିୟମ, ନିୟମାବଳୀ ଇତ୍ୟାଦି ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସବିଶେଷ ତଥ୍ୟ ସହିତ ସକ୍ରିୟ ଭାବରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ | ଏହା ସ୍ୱଚ୍ଛତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାରେ ଏବଂ ନାଗରିକମାନଙ୍କର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସୂଚନା ଅନୁରୋଧ କରିବା ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ହ୍ରାସ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ |
4. ସୂଚନା ଅନୁରୋଧ: ଯେକୌଣସି ନାଗରିକ ଏକ ସରକାରୀ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କଠାରୁ ସୂଚନା ଖୋଜିବା ପାଇଁ ଏକ ଆବେଦନ କରିପାରିବେ | ଅନୁରୋଧ ଲିଖିତ ଆକାରରେ କିମ୍ବା ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ମାଧ୍ୟମରେ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ ଏବଂ ଖୋଜାଯାଇଥିବା ସୂଚନାକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କରିବା ଉଚିତ୍ | କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ସୀମା ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରିବାକୁ ପଡିବ, ସାଧାରଣତ 30 ଦିନ, ଅନୁରୋଧ କରାଯାଇଥିବା ସୂଚନା କିମ୍ବା ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ ନକରିବା ପାଇଁ ଏକ ବ୍ୟାଖ୍ୟା ସହିତ |
5. ଛାଡ: ଯେତେବେଳେ ଆରଟିଆଇ ଆକ୍ଟ ସ୍ୱଚ୍ଛତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରେ, ସେଠାରେ କିଛି ଛାଡ ଅଛି ଯେଉଁଠାରେ ସୂଚନାକୁ ଅଟକାଇ ଦିଆଯାଇପାରିବ | ଏହି ରିହାତିରେ ଜାତୀୟ ସୁରକ୍ଷା, ପ୍ରତିରକ୍ଷା, ସର୍ଭେ ଭୁମ୍ୟତା , ବାଣିଜ୍ୟ ରହସ୍ୟ, ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଗୋପନୀୟତା ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଧିନିୟମରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିବା ବିଷୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ତଥାପି, ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଆଗ୍ରହ କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହି ଛାଡ଼କୁ ଅତିକ୍ରମ କରିପାରେ |
6. ଦେୟ: ଅନୁରୋଧ କରାଯାଇଥିବା ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ସରକାରୀ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ଏକ ନାମମାତ୍ର ଶୁଳ୍କ ଆଦାୟ କରିପାରିବେ, ଯାହା ରାଜ୍ୟଠାରୁ ଭିନ୍ନ ଅଟେ | ଏହି ଅନୁରୋଧ ଅନୁରୋଧ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଏବଂ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନର ଖର୍ଚ୍ଚ ବହନ କରିବାକୁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ | କେତେକ ବର୍ଗର ଆବେଦନକାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଫି ଛାଡ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି, ଯେପରିକି ଦାରିଦ୍ର ସୀମାରେଖା ତଳେ |
7. ଆବେଦନ ଏବଂ ଅଭିଯୋଗ: ଯଦି କୌଣସି ଆବେଦନକାରୀ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ କିମ୍ବା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟସୀମା ମଧ୍ୟରେ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇନଥାଏ, ତେବେ ସେମାନେ ସରକାରୀ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅପିଲ୍ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ନିକଟରେ ଏକ ଆବେଦନ କରିପାରିବେ। ସାଧାରଣ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ଅଧିକାର ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ରାଜ୍ୟ କିମ୍ବା କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସ୍ତରରେ ସୂଚନା ଆୟୋଗକୁ ଅଧିକ ଆବେଦନ କରାଯାଇପାରିବ।
ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ସରକାରୀ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କୁ ଉତ୍ତରଦାୟୀ କରିବା ଏବଂ ଶାସନରେ ସ୍ୱଚ୍ଛତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାରେ ଆରଟିଆଇ ଅଧିନିୟମ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି। ଦୁର୍ନୀତି, ଅନିୟମିତତା ତଥା ବିଭିନ୍ନ ସରକାରୀ ଯୋଜନା ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ପ୍ରଭାବଶାଳୀ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବାରେ ଏହା ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି।